Hoewel gokken in de geschiedenis waarschijnlijk nooit zo’n hoge vlucht heeft genomen als vandaag, heeft het mensen ongetwijfeld altijd gefascineerd. Dit is niet verwonderlijk, want het belooft lucratieve winsten, spannende sensaties en vermakelijke variatie – of je de ongelooflijke verscheidenheid aan online casino games nu vanuit je luie stoel ervaart of een casino in je favoriete stad bezoekt.
Bovendien wordt gokken geassocieerd met een heel speciale sfeer en het onderwerp wordt omgeven door een grote verscheidenheid aan mythes. Daarom verschijnen er in de literatuur talloze verhalen over casino’s, gelukszoekers, gokverslaafden en allerlei soorten schurken.
Auteurs wisten vaak uit eigen ervaring hoe verleidelijk en genadeloos deze zogenaamd glinsterende wereld kan zijn. Maar waarom is dit verband geen toeval? En welke beroemde schrijvers gokten zelf graag voor geld?
Een blik terug in de geschiedenis
Tradities en historische vondsten maken duidelijk dat gokken zelf bijna net zo oud is als de menselijke geschiedenis zelf en altijd een heel speciale aantrekkingskracht heeft gehad – of het nu met eenvoudige loterij-, dobbel- en bordspellen was of later met poker en paardenrennen.
Niet alleen werd rond het midden van de 17e eeuw het eerste officiële casino geopend in Italië, maar rond diezelfde tijd werd ook de loterij uitgevonden. Beide ideeën verspreidden zich snel door Europa en vonden een grote aanhang. Lange tijd waren het vooral de aristocratie en andere notabelen die zich verzamelden rond de kaart- en roulettetafels en een zeer elitair spel speelden.
Later mengden allerlei artiesten, zakenmensen en aspirant-sterretjes zich onder het publiek, want hier werden belangrijke contacten gelegd. Schrijvers die op zoek waren naar een mecenas voor hun nieuwe werk of gewoon geïnspireerd wilden worden door de glitterwereld mochten natuurlijk niet ontbreken.
Hoe gokken verweven is met literatuur
Gokken heeft dus altijd gediend als bron voor verhalen die alle emoties en interpersoonlijke drama’s onthullen die ermee gepaard gaan. In sommige werken wordt gokken ook gebruikt als metafoor voor de ups en downs van het leven of het onvoorspelbare lot.
In andere werken ligt de nadruk echter op het beschrijven van het menselijke streven naar geluk, de risico’s die genomen worden om dat te bereiken en de fatale gevolgen die soms optreden. Tegen de achtergrond van gokken laten auteurs ons zowel de sociale complexiteit als de menselijke psyche in al zijn intensiteit voelen.
Hedendaagse voorbeelden zijn “Casino Royale” uit de James Bond-serie van auteur Ian Fleming en “Molly’s Game”. Dit is een autobiografie van Molly Bloom, die zelf betrokken was bij illegale pokerspellen voor rijke Hollywoodsterren en een realistisch inzicht geeft in deze wereld, die niet alleen bestaat uit glamour maar ook uit angstaanjagende donkere kanten.
Waarom heel wat auteurs ook een passie voor gokken hadden
Zoals gezegd waren pompeuze casino’s, louche gokhuizen en goedbetaalde pokertoernooien een prachtige bron van nieuwe verhalen. Bovendien schreven vooral opkomende schrijvers in hun begindagen grotendeels over hun eigen leven en ervaringen – het was dus onvermijdelijk dat sommigen van hen zelf volledig verslaafd zouden raken aan gokken.
In gokken vonden ze een welkom tegenwicht voor hun anders vaak eenzame en teruggetrokken leven als schrijver en het relatief monotone werk achter hun bureau. In tegenstelling tot creatief schrijven ging het bij gokken om strategie en tactiek, wat hun denken op een heel andere manier stimuleerde.
Bovendien bood de sfeer hen aangenaam vermaak, opwinding en de nodige sociale interactie, wat werkte als een antidepressivum. Natuurlijk was het vooruitzicht van een mooie winst voor hun eigen huishoudbudget altijd een stimulans om zichzelf te financieren als nog minder bekende auteur.
Welke beroemde namen moet je kennen in deze context
Het is niet altijd even duidelijk waarom auteurs van internationale faam er uiteindelijk voor kozen om verhalen over gokken te schrijven. Sommigen waren gewoon thuis in deze wereld, anderen gaven zelfs een heel persoonlijk inkijkje in hun eigen dilemma van gokverslaving en weer anderen waren gefascineerd door de afgronden van het menselijk bestaan die op deze manier beschreven konden worden.
In ieder geval waren de volgende vijf heren zelf verslaafd aan gokken.
Ernest Hemingway
Als een van de beroemdste Amerikaanse auteurs uit de geschiedenis heeft Hemingway ons niet alleen talloze avonturenverhalen nagelaten, maar heeft hij ook naam gemaakt als gepassioneerd gokker.
Als kind en tiener was hij al betrokken bij illegaal gokken en in zijn hoogtijdagen als schrijver bracht hij tijd door in casino’s in Las Vegas en Cuba. Hij had vooral een zwak voor blackjack, poker en paardenraces.
Alexander Poesjkin
Hoewel de Russische Poesjkin succesvol en beroemd werd met zijn poëzie en schrijven, vergokte hij ook regelmatig enorme bedragen met kaarten, waar hij de rest van zijn leven niet meer vanaf kon blijven.
Schulden, existentiële zorgen, grote psychologische problemen en moeilijke relaties met anderen waren zijn constante metgezellen. Zijn novelle “Schoppenvrouw” gaat precies over deze gevaren en toont de menselijke zwakheden die leiden tot onvoorspelbare hebzucht en obsessie met gokken.
Fjodor Dostojevski
Poesjkins landgenoot Dostojevski worstelde ook met gokverslaving nadat hij rond 1860 voor het eerst een casino in Duitsland binnenging. Zijn onovertroffen talent om de hoofdpersonages in al hun subtiliteiten te beschrijven, maakte van zijn autobiografische roman “De Gokker” dan ook een succes.
Hierin beschrijft hij het innerlijke conflict tussen het verlangen om zijn destructieve verslaving te overwinnen en de gelijktijdige behoefte om het te gebruiken om te schrijven. Paradoxaal genoeg hielp de publicatie van het werk hem om zijn gokschulden af te betalen.
Miguel de Cervantes
De Spanjaard is vooral bekend om zijn roman “Don Quichot”, die in meer dan 140 talen werd vertaald en een grote invloed had op de literatuur van zijn tijd. Gokken komt echter niet voor niets steeds weer terug als verhaal in zijn werk en is een terugkerend thema in zijn hele creatieve periode vanwege zijn eigen enthousiasme voor gokken.
Charles Bukowski
De kracht van Bukowski ligt in zijn vermogen om de eerlijke, soms genadeloze realiteit van het leven van zijn personages te beschrijven, tussen armoede, alcoholverslaving en een gebrek aan vooruitzichten, waardoor hij ook sociale problemen en ongemakkelijke waarheden benoemde. Zelf was hij geobsedeerd door weddenschappen op paardenraces, een tragedie die ook zijn weg heeft gevonden in verschillende romans zoals “Hollywood”.
